АЎЫЗБИРШИЛИК, СЫР САҚЛАЎ ҲАҚҚЫНДА НАҚЫЛ-МАҚАЛЛАР (AWIZBÍRShÍLÍK, SIR SAQLAW HAQQINDA NAQIL-MAQALLAR)
Ағайин болсаң урыўлас,
Арымыз ушын даўлас.
Арымыз ушын даўлас.
Кеңесли ел азбайды,
Кең кийим тозбайды.
Кең кийим тозбайды.
Бирлик бар жерде,
Тирилик бар.
Тирилик бар.
Бир дәстүрхан қасында,
Онлаған адам оңысар.
Бир өлимтик үстинде,
Еки ийт неге таласар?
Онлаған адам оңысар.
Бир өлимтик үстинде,
Еки ийт неге таласар?
Көпти жаманлаған,
Көмиўсиз қалады.
Көмиўсиз қалады.
Көп қорқытады,
Терең батырады.
Терең батырады.
Еки киси гүнәкар болса,
Бир киси дәнекер болады.
Оғанда биреў себепкер болады
Бир киси дәнекер болады.
Оғанда биреў себепкер болады
Қанша тулпар болса да,
Минип болмас жалғызды.
Қанша дана болса да,
Халық сүймейди азғынды.
Минип болмас жалғызды.
Қанша дана болса да,
Халық сүймейди азғынды.
Ләшкер басы шебер болса,
Душпан аяқ астында.
Душпан аяқ астында.
Көп пенен көрген уллы той.
Алты аўыз ала болса,
Аўызындағыны алдырар.
Төртеўи туўел болса,
Төбедегини түсирер.
Аўызындағыны алдырар.
Төртеўи туўел болса,
Төбедегини түсирер.
Жаман жолдасын жаманлар.
Жалғыз ағаш үй болмас,
Жалғыз жигит бий болмас.
Жалғыз жигит бий болмас.
Көп аўыз бир болса,
Бир аўыз жоқ болады.
Бир аўыз жоқ болады.
Жалғыз аттың шаңы шықпас,
Жалғыздың үни шықпас.
Жалғыздың үни шықпас.
Саяқ жүрсең таяқ жерсең.
Жекке жүрип ат шаппа (қус тутпа),
Биреўден екеў жақсы.
Биреўден екеў жақсы.
Көпке кимниң дады жетеди.
Атадан жаратсаң бешлерди жарат,
Жалғызды жаратқанша, тасларды жарат.
Жалғызды жаратқанша, тасларды жарат.
Көп түкирсе көл болар,
Көп жыйналса, той болар.
Көп жыйналса, той болар.
Көп тилеги қабыл.
Көсеўиң узын болса, қолың күймейди,
Ағайиниң көп болса, адам тиймейди.
Ағайиниң көп болса, адам тиймейди.
Жалғыз ғарғаның үни шықпайды.
Көплеген қонақ атқарады,
Көплеген жаў қайтарды.
Көплеген жаў қайтарды.
Көп не демейди,
Бөри сабан жемейди.
Бөри сабан жемейди.
Қалтандағы – ортандағы.
Қум жыйналып төбе болады,
Көп жыйналса ақыл табады.
Көп жыйналса ақыл табады.
Жаяўдың шаны шықпас,
Жалғыздың үни шықпас.
Жалғыздың үни шықпас.
Билек бир болса да, бармақлар басқа,
Адамның нәсили бир болса да парқы басқа.
Адамның нәсили бир болса да парқы басқа.
Атызлы жерде ат өлмейди,
Үйирли жерде ер өлмейди.
Үйирли жерде ер өлмейди.
Бармақлар басқа болса да, билек бир,
Ара алыс болса да, тилек бир.
Ара алыс болса да, тилек бир.
Аўыз биришилик байлықтың нышаны.
Аўыз бир болса, аспандағыны аўдарарсаң.
Өзим билемен деген басқа ойран салар.
Көп биледи деген баққа қорған салар.
Көп биледи деген баққа қорған салар.
Бирлескен озар, бирлеспеген тозар.
Ел аўзында серт болса,
Аўыз бирлик берик болады.
Аўыз бирлик берик болады.
Қалың журтты жаманлама,
Халық табады миниңди.
Еки ушлы сөз айтсаң,
Қызартады жүзиңди.
Халық табады миниңди.
Еки ушлы сөз айтсаң,
Қызартады жүзиңди.
Көптей тентек болсаң да,
Көпке тентек болма.
Көпке тентек болма.
Шәрияттың шарымы көп.
Бирлик етсең барымы көп.
Бирлик етсең барымы көп.
Жәнжел жақсылыққа апармайды.
Паданың аўзы бир болса,
Бөриге алдырмас.
Бөриге алдырмас.
Бармағың бирикпесе,
Ийнеде илинбейди.
Ийнеде илинбейди.
Мингеспе, мингессең индеспе.
Қамысты бос усласаң,
Қолыңды қыяды.
Қолыңды қыяды.
Биреў болса ес,
Екеў болса жолдас.
Екеў болса жолдас.
Бирдиң кесапаты мыңға тийеди.
Бир қумалақ бир қарын майды ширитеди.
Бир ели аўызға еки ели қақпақ керек.
Байлық – байлық емес,
Бирлик байлық.
Бирлик байлық.
Биреў билмегенди биреў биледи.
Аўыз биршилик қайда болса,
Берекет сонда болады.
Берекет сонда болады.
Бирдиң абройы мыңның абройы.
Тозған ғазды топланған ғарға жем қылады.
Тиришиликтиң күши бирликте болады.
Жалғыз ағаштан пана болмас,
Жалғыз бийеден саба болмас.
Жалғыз бийеден саба болмас.
Жалғыз жүрип жол танығанша,
Көпшилик пенен адас.
Көпшилик пенен адас.
Көргенди гөнеден сора,
Гөне билмесе, көптен сора.
Гөне билмесе, көптен сора.
Көп жайылса жоқ табылар.
Көпшилик қайда болса,
Тоқшылық сонда болар.
Тоқшылық сонда болар.
«Көп биледи» деген күледи,
«Өзим билемен» деген өледи.
«Өзим билемен» деген өледи.
Уў ишсең урыўың менен.
Өнер алды бирлик,
Ырысқал алды тирилик.
Ырысқал алды тирилик.
Жаманлықтың алдын ал,
Жақсылық қайда барады.
Жақсылық қайда барады.
Бирликти бузған – ақмақтың иси,
Қатардан қалған шабанның иси.
Қатардан қалған шабанның иси.
Қара қулқынға қул болған,
Өз елиниң улы болмас.
Өз елиниң улы болмас.
Еситкен менен көрген тең емес.
Кимниң аўзы ала болса,
Иси шала болады.
Иси шала болады.
Еки жақсы бас қосса,
Асқар бийик таўдай бар,
Еки жаман бас қосса,
Атысып турған жаўдай бар.
Бир жаман менен бир жақсы бас қосса,
Аўырыў менен саўдай бар.
Асқар бийик таўдай бар,
Еки жаман бас қосса,
Атысып турған жаўдай бар.
Бир жаман менен бир жақсы бас қосса,
Аўырыў менен саўдай бар.
Ашырқаған өлмес,
Аңлысқан өлер.
Аңлысқан өлер.
Дос деп сыр айтпа,
Досыңның да досы бар.
Досыңның да досы бар.
«Үй меники» демеңиз,
Үй артында киси бар.
Үй артында киси бар.
Сырын билмеген аттың,
Сыртынан айланба.
Сыртынан айланба.
Аўзы күйген – үрип ишеди.
Жаманды қараўыл қойды дегенше,
Жаў келди десеңши.
Жаў келди десеңши.
«Билмеймен» дедиң – қутылдың,
«Билемен» дедиң – тутылдың.
«Билемен» дедиң – тутылдың.
Достынды еглеме,
Мәптен қалдырып,
Душпанды еглеме,
Сырыңды алдырып.
Мәптен қалдырып,
Душпанды еглеме,
Сырыңды алдырып.
Мал аласы сыртында,
Адам аласы ишинде.
Адам аласы ишинде.
Абайлап сөйле сөзиңди,
Қаншелли аўлақ болса да.
Аржағында дийўалдың,
Тыңлаўшы қулақ болмасын.
Қаншелли аўлақ болса да.
Аржағында дийўалдың,
Тыңлаўшы қулақ болмасын.
Шөптиң басы жел болса қыймылдайды.
Сезикли секиреди.
Сегиз өлше, бир жола кес.
Адам сөйлескенше,
Мал мөңирегенше.
Мал мөңирегенше.
Мына жақсы жигиттиң көзи күледи,
Көзи күлген жигиттиң өзи биледи.
Көзи күлген жигиттиң өзи биледи.
Индемеў де сынның бир түри.
Жаман шапанның ишинде де кисе бар.
Ўәдеге опа мәрттиң иси,
Опасыз – сәўбетсиз киси.
Опасыз – сәўбетсиз киси.
Жорға минген менен жолдас болма.
Ладан менен сырлас болма.
Ладан менен сырлас болма.
Исенбесең өзиңе,
Ерме киси сөзине.
Ерме киси сөзине.
Жети баслы жыланнан қорықпа,
Еки жүзли адамнан қорық.
Еки жүзли адамнан қорық.
Иште пикир болғанша,
Сыртта талаў болсын.
Сыртта талаў болсын.
Маңлайдан аққан ашшы тер,
Көзге түссе дуз болар.
Қулаққа тийген ашшы сөз,
Ишке түссе муз болар.
Көзге түссе дуз болар.
Қулаққа тийген ашшы сөз,
Ишке түссе муз болар.
Гилт қулпында белли,
Сөз парқында белли.
Жигит қырқында белли.
Сөз парқында белли.
Жигит қырқында белли.
Күшли қәўипли емес,
Кекшил қәўипли,
Кекшилден де епшил қәўипли.
Кекшил қәўипли,
Кекшилден де епшил қәўипли.
Сақ жүрсең саў жүрерсең.
Өтирик айтып пайда тапсаң,
Ақырында зәлел табарсаң.
Ырас айтып зәлел тапсаң,
Ақырында пайда табарсаң.
Ақырында зәлел табарсаң.
Ырас айтып зәлел тапсаң,
Ақырында пайда табарсаң.
Жыланның уўы басында,
Албаўдың жаўы қасында.
Албаўдың жаўы қасында.
Ағайинге өтирик айтпа,
Душпанға сырыңды айтпа.
Душпанға сырыңды айтпа.
Булт болмаса жаўын болмас,
Еки душпан аўыл болмас.
Еки душпан аўыл болмас.
Сәлимбийкениң сырын мен билемен,
Сәлимбийке мениң сырымнан хабары жоқ.
Сәлимбийке мениң сырымнан хабары жоқ.
Отын шапқан балта,
Далада қалмасын.
Далада қалмасын.
Секирмей турып «ҳәп» деме.
Пышықтың тышқанды аяп,
Жылағанына исенбе.
Жылағанына исенбе.
Сақлықта хорлық жоқ,
Ҳақлыққа зорлық жоқ.
Ҳақлыққа зорлық жоқ.
Гезектеги ендиги бөлимге өтиў: БАТЫР, ЕР-АЗАМАТЛЫҚ ТУЎРАЛЫ НАҚЫЛ-МАҚАЛЛАР
Алдынғы бөлимге қайтыў: ДОСЛЫҚ ҲӘМ МУҲАББАТ ҲАҚҚЫНДА НАҚЫЛ-МАҚАЛЛАР
Китап Мазмунына қайтыў
Социал тармақларда бөлисиў
Егер сиз бул китаптың усы бөлимин унатқан болсаңыз, бул бетти төмендеги социал тармақлар арқалы досларыңыз бенен бөлисиўди умытпаң:
