Қуйысы бар, жиби жоқ,
Турар өзи тым-тырыс,
Қулағы бар бир ғана,
Бурсаң оннан шығар сес,
Сениң менен сөйлесер,
Сөйлеген сөзи дуп-дурыс.

Келмейди көзге көринип,
Береди хабар билинип,
Бармасына болмайды,
Отырсаң да еринип.

Дыррыў-дыррыў етеди,
Бир секундта Москваға жетеди.

Қатар-қатар ғазнайды,
Биринен-бири озбайды,
Ботасы өлген ингендей,
Күни-түни азнайды.

Жабанда бар көп ағаш,
Қалалар менен хабарлас,
Көгермейди ол ағаш.

Жап бойында көп ағаш,
Көгермейди сол ағаш,
Арғы жағын сорасаң,
Астарханға шамалас.

Көрип турсам бир нәрсе шырылдайды,
Ишинде бир нәрселер былдырлайды.

Қанша узақтан сөйлесе де,
Үйимде еситилип турады.

Болмаса да радио-приемник,
Қосық айтып саз шертилип,
Сүйсинерлик сөз айтқан,
Болса да қандай көринис,
Айтпай өзин көрсеткен.

Ушырасады дым сийрек,
Үй хожалық ишинде,
Тилсим айна сыяқлы,
Көрсетер адам жүзинде,
Сөйлегениң ҳәр күни,
Еситесең қызығып,
Театрдың, киноның,
Ислерин де ҳәр күнги,
Орынлайды бир өзи.

Бир айнаға жәҳан сыйған.

Кишкене ғана өзи,
Маңлайында көзи,
Көрсе айнытпай сизди,
Салар келбетиңизди.

Үйимде бар бир адам,
Өзин көзим көрмейди,
Түрли жаңалық ислерден,
Ҳәр күни хабар береди.

Көринбейди тили,
Ҳәр бир үйдиң бүлбүли.

Даўысы күтә нағышлы,
Адамдай болып сөйлейди,
Жаңалықты айтады,
Есит оны бил дейди,
Жаўын менен шашынның,
Болар ўақтын айтады,
Намаға түрли дөндирер,
Қим буны ойлап таба алар.

Бир мүйеште сөйлейди,
Саз шертеди жырлайды,
Ҳәмме оның сөзинен,
Дүнья жүзи тыңлайды.

Адам емес тили бар,
Ҳәр бир үйден табылар,
Үй емес жалғыз турғаны,
Көшеден де табылар.

Турады жайдың үстинде,
Алысқа көз салғандай,
Радио сөйлемес,
Турса оған жалғанбай.

Ақыллы екен ағадай,
Бийикте өзи турады,
Билмеген сырын гейбиреў,
Мынаў не деп сорайды.
– Ашса көзин үш рет,
Айтқаны екен үш сөзин,
– Тоқта, күт, жүре бер
Қызыл көзин ашқанда,
Аяғыңды баспа алға
Сары көзин ашқанда,
Дыққат бөлме басқаға
Жасыл көзин ашқанда,
Өте бер жолдан жасқанба.

Еки аяқлы өгиз,
Маңлайында қос мүйиз.

Жаны аяқта,
Жүреги қолда,
Қуўаты жерде.

Еки аяқлы, бир баслы,
Жуўырады дым қатты.

Еки аяқлы жәниўар,
Жаны жоқ жүрген изи бар,
Зәңгиси бар, жүўенсиз.
Айылы жоқ, ери бар.

Бурасаң қулағын,
Ағызады булағын.

Темир көзли суў булақ,
Жөнсиз ақпас бул бирақ,
Толып қалар шелегиң,
Жиберсең аўзын бир бурап.

Беллен-беллен, беллен ат,
Бели узын қара ат,
Таўды-тасты билмеген,
Бул не деген қудирет.

Үйрек емес, ғаз емес,
Балық емес суўдағы,
Өзи жүзиў биледи,
Ғореги май менен көмир,
Жуўабын ким биледи?

Тап-тап, тап атым,
Табаны жалпақ қояным,
Үйирине жиберсем киснемес,
Беде салсам тислемес.

Арыслан ақырды,
Балаларын шақырды.

Ат десем ат емес,
Аяғы жоқ, аўқат жемес,
Бензин болса толы,
Алып ушады болып жолы.

Арбасы бар, аты жоқ,
Тартар бирақ жаны жоқ,
Тутқасына қолың тийсе,
Аттан да озып кетеди.

Көп жүрсе де ҳарымас,
Соғып турса жүреги,
Узақ жолға қалыспас,
Төрт аяғы тиреги.

Төрт аяқлы, еки көзли,
Өзи жансыз жүреди,
От пенен майдан жеми бар,
Полат қалай жүреги.

Тетиги қолда,
Жүрсеңиз жолда,
Қос қулақ,
Бир арысқа бекиткен,
Қос ағайин,
Биреўи қашады,
Биреўи қуўады.
Бириниң изин,
Бири басады,
Жуўырып та жетпейди,
Озып та кетпейди,
Жеткерсең майын,
Ол да жорға турған,
Исине тайын.

Жалғыз көзи жанады,
Мингенниң мийри қанады.

Тыр-тыр етип тырнағы менен жер жыртады.

Қуўаты бар, ақылы жоқ,
Геўдеси бар, жаны жоқ.

Ход алады гүрилдеп,
Жер қорқады дирилдеп,
Атызға төгин төгеди,
Шигитти өзи себеди.
Сепкен жерин бирлейди,
Шаршаўыңды билмейди.
Пышқысы бар күтә өткир,
Тамырын шөптиң кеседи,
Қарықта жара береди,
Пахтаны жақсы тереди,
Уқыплы қандай иске де,
Ийни талмас күшке де,
Май менен суў ишеди,
Қыйынлықты шешеди.
Буны ойлап тапқанға,
Дийқанлар рахмет деседи.

Адамдай пахта тереди,
Өнимди жақсы береди,
Жүз кисиге бир өзи,
Бәсме-бәске келеди.
Қанарына толтырып,
Ҳәр барғанда үйеди,
Не екенин усыннан,
Тапқышлар ойлап биледи.

Тумсығы үлкен тис екен,
Жүк көтерип тур екен,
Көтер десең болғаны,
Әл ҳаўаға тиреген.

Жақында пайда болған қус,
Жердиң жүзин шолған қус,
Бизин елде ержетип,
Айдан хабар алған қус.

Куба менен Москваның арасын,
Жүйрикликтен бес минутлық жол еткен,
Өзи «тилсим» бир көрсетер қарасын,
Самолет па, қус па екен, бул не екен?

Ойласаңыз дүньяда,
Әжайып бир нәрсе бар,
Қаршығадай ҳалықлап,
Ушып қайтты аспанға.

Атқан оқтан озады,
Дүньяның бәрин гезеди.

Жигирма төрт ай жүрип,
Қырқып тоқып өрмегин,
Талай қыйын жоллардың,
Басып өткен дөңбегин,
Жасаўшыға рахмет,
Баҳалаймыз еңбегин.

Ҳә демей-ақ бултқа жетер.

Күн төбеге келгенде болады түс,
Гезегин жаздырмайды жаз бенен қыс.
Қәҳәрленсе жер жүзин тез айналған,
Қанаты елиў аршын бир жалғыз қус.

Булттан да ары-кетеди,
Узақты жақын етеди.

Жүз адамды көтерип,
Қус та оған жетпейди,
Ҳаўада ушар кәрамат,
Дөреткен оны адамзат,
АҚШ тан бизге он саат,
Аралықты түсер нақ,
Ойланып көрши балалар,
Бул не болар, қандай зат?

Бир қус шықты ядтан,
Қалайша пайда болған,
Қандай заттан,
Ушса қанат қақпайды,
Лашын бүркит қуслардан,
Тайсалып ҳеш қашпайды.

Қус емес, қанаты бар,
Бүркиттен зор айбаты бар,
Ушса лашын жете алмас,
Талмас үлкен қанаты бар.

Бир қус көрдим ҳаўада,
Қанатын қақпас қияда,
Күтә жүйрик дүньяда,
Шаршаўыңды билмеген,
Қалама-қала қатнайды.

Қус сыяқлы қус емес,
Сырғып ушқан бийикке,
Қанаты бар қақпайды,
Ушса да қанша бийикке.

Тас төбеде шатырым,
Аштым алты шақырым,
Жерге түсип жайнадым.

Ошағы бар, морысы жоқ,
Шоғы бар, күйеси жоқ.

Көринбестен ағады,
Шыраны да жағады.

Үйге сым менен киреди,
Қараңғыны қуўады.

Шарт етсе,
Жалт етер.

Жулдызындай турмыстың,
Хызметинде күндиз-түн,
Тетиги қолда жанғызасаң,
Сөнгизгиң келсе сөнгизесең.

Басында қалпағы бар,
Қалпағы да жарасар,
Өзи болса домалақ,
Қарасаң көзиң қамасар.
Қараңғыда дым керек,
Гилти оннан бир бөлек,
Шырасыз китап оқыйсаң,
Айтып берши сен Көмек.

Дүньяда бир нәрсе бар арық керек,
Болса да арық керек ҳәмме шерик,
Басында еки қатар мүйизи бар,
Турады илим менен барып-келип.

Лампа майсыз жанады,
Жан рәҳәт табады,
Умытасаң шыраны,
Аўқатты да асады,
Чайнекти де басады,
Отынсыз питер жумысың,
Тракторды да жүргизер,
Пароходты да жүргизер,
Трамвайды да зырлатып,
Қүдиретин көргизер.

Майы жоқ, жарығы бар,
Ийиси жоқ, ыссысы бар.

Басында қалпағы бар,
Қалпағы да жарасар,
Өзи болса домалақ,
Қарасаң көзиң қамасар.
Қараңғыда дым керек,
Гилти оннан бир бөлек,
Шырасыз китап оқыйсаң,
Айтып бериң не демек.

Таўық деўге пәри жоқ,
Аяқ, көз, қанаты жоқ,
Мың-мыңлап шығарар шөже,
Соны табың жан шеше.

Quyısı bar, jibi joq,
Turar ózi tım-tırıs,
Qulaǵı bar bir ǵana,
Bursań onnan shıǵar ses,
Seniń menen sóyleser,
Sóylegen sózi dup-durıs.

Kelmeydi kózge kórinip,
Beredi xabar bilinip,
Barmasına bolmaydı,
Otırsań da erinip.

Dırrıw-dırrıw etedi,
Bir sekundta Moskvaǵa jetedi.

Qatar-qatar ǵaznaydı,
Birinen-biri ozbaydı,
Botası ólgen ingendey,
Kúni-túni aznaydı.

Jabanda bar kóp aǵash,
Qalalar menen xabarlas,
Kógermeydi ol aǵash.

Jap boyında kóp aǵash,
Kógermeydi sol aǵash,
Arǵı jaǵın sorasań,
Astarxanǵa shamalas.

Kórip tursam bir nárse shırıldaydı,
Íshinde bir nárseler bıldırlaydı.

Qansha uzaqtan sóylese de,
Úyimde esitilip turadı.

Bolmasa da radio-priemnik,
Qosıq aytıp saz shertilip,
Súysinerlik sóz aytqan,
Bolsa da qanday kórinis,
Aytpay ózin kórsetken.

Ushırasadı dım siyrek,
Úy xojalıq ishinde,
Tilsim ayna sıyaqlı,
Kórseter adam júzinde,
Sóylegeniń hár kúni,
Esiteseń qızıǵıp,
Teatrdıń, kinonıń,
Íslerin de hár kúngi,
Orınlaydı bir ózi.

Bir aynaǵa jáhan sıyǵan.

Kishkene ǵana ózi,
Mańlayında kózi,
Kórse aynıtpay sizdi,
Salar kelbetińizdi.

Úyimde bar bir adam,
Ózin kózim kórmeydi,
Túrli jańalıq islerden,
Hár kúni xabar beredi.

Kórinbeydi tili,
Hár bir úydiń búlbúli.

Dawısı kútá naǵıshlı,
Adamday bolıp sóyleydi,
Jańalıqtı aytadı,
Esit onı bil deydi,
Jawın menen shashınnıń,
Bolar waqtın aytadı,
Namaǵa túrli dóndirer,
Qim bunı oylap taba alar.

Bir múyeshte sóyleydi,
Saz shertedi jırlaydı,
Hámme onıń sózinen,
Dúnya júzi tıńlaydı.

Adam emes tili bar,
Hár bir úyden tabılar,
Úy emes jalǵız turǵanı,
Kósheden de tabılar.

Turadı jaydıń ústinde,
Alısqa kóz salǵanday,
Radio sóylemes,
Tursa oǵan jalǵanbay.

Aqıllı eken aǵaday,
Biyikte ózi turadı,
Bilmegen sırın geybirew,
Mınaw ne dep soraydı.
– Ashsa kózin úsh ret,
Aytqanı eken úsh sózin,
– Toqta, kút, júre ber
Qızıl kózin ashqanda,
Ayaǵıńdı baspa alǵa
Sarı kózin ashqanda,
Dıqqat bólme basqaǵa
Jasıl kózin ashqanda,
Óte ber joldan jasqanba.

Eki ayaqlı ógiz,
Mańlayında qos múyiz.

Janı ayaqta,
Júregi qolda,
Quwatı jerde.

Eki ayaqlı, bir baslı,
Juwıradı dım qattı.

Eki ayaqlı jániwar,
Janı joq júrgen izi bar,
Záńgisi bar, júwensiz.
Ayılı joq, eri bar.

Burasań qulaǵın,
Aǵızadı bulaǵın.

Temir kózli suw bulaq,
Jónsiz aqpas bul biraq,
Tolıp qalar shelegiń,
Jiberseń awzın bir burap.

Bellen-bellen, bellen at,
Beli uzın qara at,
Tawdı-tastı bilmegen,
Bul ne degen qudiret.

Úyrek emes, ǵaz emes,
Balıq emes suwdaǵı,
Ózi júziw biledi,
Ǵoregi may menen kómir,
Juwabın kim biledi?

Tap-tap, tap atım,
Tabanı jalpaq qoyanım,
Úyirine jibersem kisnemes,
Bede salsam tislemes.

Arıslan aqırdı,
Balaların shaqırdı.

At desem at emes,
Ayaǵı joq, awqat jemes,
Benzin bolsa tolı,
Alıp ushadı bolıp jolı.

Arbası bar, atı joq,
Tartar biraq janı joq,
Tutqasına qolıń tiyse,
Attan da ozıp ketedi.

Kóp júrse de harımas,
Soǵıp tursa júregi,
Uzaq jolǵa qalıspas,
Tórt ayaǵı tiregi.

Tórt ayaqlı, eki kózli,
Ózi jansız júredi,
Ot penen maydan jemi bar,
Polat qalay júregi.

Tetigi qolda,
Júrseńiz jolda,
Qos qulaq,
Bir arısqa bekitken,
Qos aǵayin,
Birewi qashadı,
Birewi quwadı.
Biriniń izin,
Biri basadı,
Juwırıp ta jetpeydi,
Ozıp ta ketpeydi,
Jetkerseń mayın,
Ol da jorǵa turǵan,
Ísine tayın.

Jalǵız kózi janadı,
Mingenniń miyri qanadı.

Tır-tır etip tırnaǵı menen jer jırtadı.

Quwatı bar, aqılı joq,
Gewdesi bar, janı joq.

Xod aladı gúrildep,
Jer qorqadı dirildep,
Atızǵa tógin tógedi,
Shigitti ózi sebedi.
Sepken jerin birleydi,
Sharshawıńdı bilmeydi.
Pıshqısı bar kútá ótkir,
Tamırın shóptiń kesedi,
Qarıqta jara beredi,
Paxtanı jaqsı teredi,
Uqıplı qanday iske de,
Íyni talmas kúshke de,
May menen suw ishedi,
Qıyınlıqtı sheshedi.
Bunı oylap tapqanǵa,
Diyqanlar raxmet desedi.

Adamday paxta teredi,
Ónimdi jaqsı beredi,
Júz kisige bir ózi,
Básme-báske keledi.
Qanarına toltırıp,
Hár barǵanda úyedi,
Ne ekenin usınnan,
Tapqıshlar oylap biledi.

Tumsıǵı úlken tis eken,
Júk kóterip tur eken,
Kóter deseń bolǵanı,
Ál hawaǵa tiregen.

Jaqında payda bolǵan qus,
Jerdiń júzin sholǵan qus,
Bizin elde erjetip,
Aydan xabar alǵan qus.

Kuba menen Moskvanıń arasın,
Júyriklikten bes minutlıq jol etken,
Ózi «tilsim» bir kórseter qarasın,
Samolet pa, qus pa eken, bul ne eken?

Oylasańız dúnyada,
Ájayıp bir nárse bar,
Qarshıǵaday halıqlap,
Ushıp qayttı aspanǵa.

Atqan oqtan ozadı,
Dúnyanıń bárin gezedi.

Jigirma tórt ay júrip,
Qırqıp toqıp órmegin,
Talay qıyın jollardıń,
Basıp ótken dóńbegin,
Jasawshıǵa raxmet,
Bahalaymız eńbegin.

Há demey-aq bultqa jeter.

Kún tóbege kelgende boladı tús,
Gezegin jazdırmaydı jaz benen qıs.
Qáhárlense jer júzin tez aynalǵan,
Qanatı eliw arshın bir jalǵız qus.

Bulttan da arı-ketedi,
Uzaqtı jaqın etedi.

Júz adamdı kóterip,
Qus ta oǵan jetpeydi,
Hawada ushar káramat,
Dóretken onı adamzat,
AQSh tan bizge on saat,
Aralıqtı túser naq,
Oylanıp kórshi balalar,
Bul ne bolar, qanday zat?

Bir qus shıqtı yadtan,
Qalaysha payda bolǵan,
Qanday zattan,
Ushsa qanat qaqpaydı,
Lashın búrkit quslardan,
Taysalıp hesh qashpaydı.

Qus emes, qanatı bar,
Búrkitten zor aybatı bar,
Ushsa lashın jete almas,
Talmas úlken qanatı bar.

Bir qus kórdim hawada,
Qanatın qaqpas qiyada,
Kútá júyrik dúnyada,
Sharshawıńdı bilmegen,
Qalama-qala qatnaydı.

Qus sıyaqlı qus emes,
Sırǵıp ushqan biyikke,
Qanatı bar qaqpaydı,
Ushsa da qansha biyikke.

Tas tóbede shatırım,
Ashtım altı shaqırım,
Jerge túsip jaynadım.

Oshaǵı bar, morısı joq,
Shoǵı bar, kúyesi joq.

Kórinbesten aǵadı,
Shıranı da jaǵadı.

Úyge sım menen kiredi,
Qarańǵını quwadı.

Shart etse,
Jalt eter.

Juldızınday turmıstıń,
Xızmetinde kúndiz-tún,
Tetigi qolda janǵızasań,
Sóngizgiń kelse sóngizeseń.

Basında qalpaǵı bar,
Qalpaǵı da jarasar,
Ózi bolsa domalaq,
Qarasań kóziń qamasar.
Qarańǵıda dım kerek,
Gilti onnan bir bólek,
Shırasız kitap oqıysań,
Aytıp bershi sen Kómek.

Dúnyada bir nárse bar arıq kerek,
Bolsa da arıq kerek hámme sherik,
Basında eki qatar múyizi bar,
Turadı ilim menen barıp-kelip.

Lampa maysız janadı,
Jan ráhát tabadı,
Umıtasań shıranı,
Awqattı da asadı,
Chaynekti de basadı,
Otınsız piter jumısıń,
Traktordı da júrgizer,
Paroxodtı da júrgizer,
Tramvaydı da zırlatıp,
Qúdiretin kórgizer.

Mayı joq, jarıǵı bar,
Íyisi joq, ıssısı bar.

Basında qalpaǵı bar,
Qalpaǵı da jarasar,
Ózi bolsa domalaq,
Qarasań kóziń qamasar.
Qarańǵıda dım kerek,
Gilti onnan bir bólek,
Shırasız kitap oqıysań,
Aytıp beriń ne demek.

Tawıq dewge pári joq,
Ayaq, kóz, qanatı joq,
Mıń-mıńlap shıǵarar shóje,
Sonı tabıń jan sheshe.