Телефон жинлиси (Telefon jinlisi)
Үлкен адамлар менен ҳәзиллесип, яки сәл жерде зейнине тийип алыўға болмайды екен. Себеби, олардың тәбияты нәзик болады. Абайламай айтып салған бир аўыз гәпиңниң жәбирин өмириңше тартып жүриўин мүмкин. Мәселен...
Китап баспасында азан менен шаўқым шықты.
— Жазыўшы Досжан Мухаммедовты жин урыпты, телефон қоймай сындырып атыр.
— Телефонды жасыр. Досжан киятыр.
— Қапыны илиң.
Бул даўрық ҳә демей баслыққа жетти. Ол ҳаўлығып дәслеп бас есапшы менен кәсиплик аўқамның баслығын алдына шақырып алды.
— Мухаммедов айлығын алып па еди?
— Алды.
— Қәлем ҳақысынан қалып жүргенлери жоқ па?
— Яқ.
— Материаллық жәрдем сораған жоқ па еди?
— Сорады, алды.
— Үйинде жазыў-сызыў менен шуғылланыў ушын қағаз-қәлемнен жәрдем етип турсыз ба?
— Етип турмыз.
— Онда не болды екен? Айтпақшы бәҳәрде дем алысқа бараман деп жоллама сорап жүргендей еди?
— Оны өзи қайтып тапсырды ғо.
— Неге?
— Гүзде барғанды мақул көрди.
— Қулласы, бизге өкпелейтуғын ирети жоқ ғой?
— Жоқ.
— Бопты. Онда маған өзин жибериң.
Бас есапшы менен кәсиплик аўқамның баслығы шығып кетти де, изинше жазыўшы Мухаммедов кирип келди. Күндегидей емес. Көзлери қызарып кеткен. Баслық оған көзи түсиўден-ақ бирден албырап қалды. Соның арасында столдағы үш телефонның биреўи шыңғыр етти. Мухаммедов кабинет ийесинен бурын шаққанлық пенен телефонды алды да, қол ушына көтерип жерге былш еттирди. Аппарат шил пәрше болды. Баслық апалақлап гә жайрап атырған телефонға, гә қабақлары түксийип, елерип турған Досжан Мухаммедовқа қарады. Соның арасында екинши телефон шыңғырлады. Бул да Мухаммедовтың қол ушында дийўалға урылып майда-майда болды. Үшинши телефонды баслықтың өзи сым-пымы менен суўырып алды да, сыртқа атлығып шықты. Изинде жеңимпаз палўандай еңсеси гүжирейип Мухаммедов киятыр.
Қабыллаўханада хаткер қыз биреў менен телефонда сөйлесип тур екен. Мухаммедов оны қолынан жулып алып, столға бир урып еди, ошаққа салатуғын кеспелтектей еки бөлекке бөлинди. Соның арасынша кимдур аман қалған телефонлардың биреўинен 03 ке қоңыраў еткен екен. Тасырласқан үш доктор жетип келди де, буның қолтығынан шапыраш алып, ҳәйле-пәйлесине қаратпай машинаға тықты.
— Усладық, алып баратырмыз, — деди алдыңғы орынлыққа отырып алған доктор рациядан.
Мухаммедов пәт пенен жулқынып барып, доктордың қолындағы рацияның трубкасын отырғыштың темирине бир урды. Рация тамам болды.
Усындай етип ол руўхый кеселлер емлеўханасының қабыллаў бөлмесиндеги ҳәм шыпакерлер ханасындағы еки телефонды да гүм қылды. Тийкарында оның бундай телефон жинлисине айланыўына өзиниң усыннан онлаған күн бурын үлкен адамлардың биреўине биймезгил ислеген қоныраўы себепши болған еди...
Жазыўшы Мухаммедовқа соңғы ярым жылдан бери дурыслы илҳам келмей, ҳеш нәрсе жаза алмағанлықтан сиркеси суў кетермей жүр еди. Бир күни күтилмегенде ел жатқаннан кейин йош келди де, жазыў столына отырды. Соннан сытырлатып жазып қалды. Ақ қағазлар изли-изинен толып шығып атыр. Дизбеклесип келген гәплерди жазып үлгериўдиң өзи мүшкил. Усы ўақытлары бирден «лып» етип свет өшер ме? Тасып турған илҳам бирден тынды да қалды. Мухаммедов әри күтти, бери күтти, ақыры болмады. Шамның жақтысында телефон китапшасын таўып алып, ГРЭС баслығының үйине қоңыраў етти. Саатына қараса түнги үш екен.
— Алло! Бул ГРЭС баслығының үйиме?
— Аўа.
— Сиз өзимисиз?
— Өзимен.
— Сизиң үйиңизде свет бар ма?
— Бар.
— Ал, мениң үйимде жоқ.
— Нәўбет пенен өширилген шығар, жанар.
— Лекин мениң илҳамым сизиң нәўбетиңизди күтип турмайды дә! Мен жазыўшы Мухаммедов боламан. Ел жатқан соң бир тасқын йош келип жазыўға отырып едим, қәпелимде свет өшти. Ал, сизиң үйде таң атқанша бар. Усыннан әдиллик бола ма?
ГРЭС баслығы Мухаммедовтың мәкан жайын, телефон номерин сорап алып, кешиктирмей жақтырыўға ўәде берди.Ўәдесинен шықты да! Лекин, Мухаммедовтың бағанағы тасқып илҳамы енди жоқ, тынып қалған еди.
Ертеңине ол өткен ақшамғы шала уйқының есесин алыў ушын күнниң қызылы батпай жатып қалды. Шырт уйқыда жатыр еди, тынбай шырылдаған телефонның сестинен оянды. Трубканы алып саатына қараса түңги үш екен.
— Алло, жазыўшы Мухаммедовтың үйи ме? — деди трубкадан.
— Аўа.
— Илҳам қалай?
— Жаман емес.
— Свет бар ма?
— Бар.
— Мен кешеги ГРЭС баслығыман. Сизиң светиңизди өширмеўге ўәде бергеннен кейин өзим тексерип көрип атырман.
— Рахмет. Уйқы бир бөлингеннен кейин қайтып көз илиндириў қыйын болады екен. Мухаммедов сол жатыстан түрли қыялларға берилип, таң саз бергенде барып көзи илинди. Ертеңине жумыста да еснеў менен жүрди.
Екинши күни түнги үште тағы телефон шырылдады. Дәслеп оны түсинде еситип атырған шығарман деп қыймылдамай жатып еди, яқ оңы екен.
— Жазыўшы Мухаммедовтың үйи ме? — деди трубкадан.
— Аўа.
— Илҳам қалай?
— Жаман емес.
— Свет бар ма?
— Бар.
— Мен ГРЭС баслығының орынбасарыман. Сизиң илҳамыңызды сораў ҳәм светиңиздиң өшип қалмаўын қадағалаўды маған тапсырып еди.
— Рахмет.
Үшинши күни түнги саат үште жазыўшыны ҳаялы жулқып оятты.
— Телефонға шақырып атыр.
— Ким? — деди ол манаўсырап.
— Билмеймен.
Мухаммедов уйқыдан тентиреклеп барып трубканы алды.
— Жазыўшы Мухаммедовпысыз?
— Аўа.
— Илҳам қалай?
— Жаман емес.
— Свет бар ма?
— Бар.
— Мен ГРЭС тиң бас инженеримен. Сизиң илҳамыңызды сораў ҳәм светиңиздиң өшип қалмаўын қадағалаўды маған тапсырып еди.
— Рахмет.
Төртинши күни трубканы алып турып умытпай саатқа қарады, үштен еки минут өткен екен.
— Жазыўшы Мухаммедовтың үйи ме?
— Аўа. Мухаммедовтың үйи.
— Илҳам қалай?
— Сыймай атыр.
— Свет бар ма?
— Бар!
— Мен ГРЭС тиң бас қәнийгесимен. Сизиң илҳамыңызды сораў ҳәм светиңиздиң өшип қалмаўын бақлап турыўды маған тапсырып еди.
— Рахмет.
Бесинши күни түнги үште ол уйқыламай, қоңыраўды күтип жатты. Үмити пушқа шықпады, шыңғырлады.
— Жазыўшы Мухаммедовтың үйи ме?
— Аўа.
— Илҳам қалай?
— Жаман емес.
— Свет бар ма?
— Бар!
— Мен ГРЭСтиң жетекши қәнийгесимен. Сизиң илҳамыңызды сораў ҳәм светиңиздиң өшип қалмаўын...
— Рахмет.
Алтыншы күни түнде де тап белгиленген ўақытта телефон шырылдады. Мухаммедов сораўды күтип отырмастан саўдыратып жуўабын төгип таслады.
— Бул жазыўшы Мухаммедовтың үйи, мен өзимен, илҳам жаман емес, свет бар, хош тағы қандай мағлыўмат қызықтырады?!
— Болғаны тек усы. Маған сизиң илҳамыңызды сораў ҳәм светиңиздиң өшип қалмаўын қадағалаў тапсырылған еди. Мен ГРЭСтиң смена мастеримен.
Жетинши күни тағы.
— Мен жазыўшы Мухаммедовпан, — деди трубканы алар-алмастан. — Илҳамым жақсы. Свет бар, тынышыма қоясыз ба мени, жоқ па?
— Биймәлел, отағасы. Мен тек тапсырманы орынлап атырман. Маған сизиң илҳамыңызды сораў ҳәм светиңиздиң өшип қалмаўын қадағалаў тапсырылған еди.
— Сиз ким боласыз?
— Мен ГРЭСтиң авариялық хызмет бойынша инженеримен.
Сегизинши күни түнги үште телефон шыңғырламай-ақ қол созып еди, жаңа қоңыраў келип атыр екен.
— Мухаммедовтың үйи ме?
— Аўа, Мухаммедовтың үйи, мен өзимен, илҳам ҳеш жерге сыймай атыр. Свет бар. Тағы не керек?
— Ҳеш нәрсе керек емес. Маған сизиң илҳамыңызды сораў ҳәм светиңиздиң өшип қалмаўып қадағалаў тапсырылған еди.
— Сиз ким боласыз?
— Мен ГРЭСтиң нәўбетши операторыман.
— Ой, қудайға шүкир, соның менен таўсыласыз ба?
— Қайда сизге! Бизде тоқсан алты оператор, қырық сегиз техник бар, олардың ҳәммесине усы тапсырма бойынша график дүзип берилген.
Әне, усы гәптен кейин Мухаммедов телефонды дийўалға тартып урып сындырып, көшеге шығып кетти. Таң саз бериўден қонсыларды оятып телефонларын сындыра баслады, соң кеңседегилерди... Қалған жағы өзлеринизге мәлим.
Гәптиң қысқасы, үлкен адамлардың зейнине тийип алыўға болмайды екен. Олардың тәбияты нәзик болады.
6. 08. 1996-жыл
Гезектеги ендиги бөлимге өтиў: Исенимли мағлыўмат
Алдынғы бөлимге қайтыў: Диңгектеги данышпан
Китап Мазмунына қайтыў
Социал тармақларда бөлисиў
Егер сиз бул китаптың усы бөлимин унатқан болсаңыз, бул бетти төмендеги социал тармақлар арқалы досларыңыз бенен бөлисиўди умытпаң:
