Ҳәзирги ўақытта журтта «Муғаллим билсең де қоймайды» деген пикир пайда болып кеткен. Мен, тап усының өтиригин шығарайын деп оқыўға кирген күннен баслап, шуқшыйып китаптың изине түстим. Көшеде қыдырмадым, той-мерекеге де бармадым, еси-дәртим имтиханлардан өз күшим менен өтиў болды.

Ярым жыллық семестр басланды. Биринши мәртебе имтихан тапсырып атырман.

— Биринши сораўды айтың, — деди муғаллим.

Шабатуғын аттай суўлыққа таслап турған адамға жырма, саўдыратып айттым да бердим.

— Екинши сораўға өтиң.

Булда кеўилдегидей болды.

— Үшинши сораўды баслаң.

Үшинши сораўдың да түбелегин түсирдим.

— Болды. Енди қосымша бир сораў беремен, билсең — бес, егер билмей қалсаң өкпелеме: —Сессияны табыслы жуўмақлаў ушын не ислеў керек?

— Жақсы таярланыў керек.

— Тағы?

Ырасын айтсам, тағы не ислеў кереклигин билмейтуғын едим. Тубаладым да қалдым.

— Бар, таярланып келиң, — деди муғаллим книжкамды алдыма атып урып.

Сыртқа шығыўым мәттал, студентлер қоршап алды.

— Неғылдың?

— Жығылдым.

— Қалайынша?

— Үш сораўды да айтып бердим, бирақ, қосымша сораўға жуўап бере алмаған соң қоймады.

— Аңсаты қосымша сораў ғой, — десип атыр ҳәммеси жабырласып, — Бизлер бир сораўға да аўзымызды ашқанымыз жоқ, бирақ, қосымша сораўды тас қылдық.

— Қандай еди сораўыңыз?

— Ол сораў ҳәммеге бирдей.

Жигитлердиң биреўи әсте книжкасын ашып көрсетти. Онда бели бүкленбеген бир-еки жүзлик салыўлы тур еди.

— Бул не?

— Ендиги имтиханның қосымша сораўына.

Házirgi waqıtta jurtta «Muǵallim bilseń de qoymaydı» degen pikir payda bolıp ketken. Men, tap usınıń ótirigin shıǵarayın dep oqıwǵa kirgen kúnnen baslap, shuqshıyıp kitaptıń izine tústim. Kóshede qıdırmadım, toy-merekege de barmadım, esi-dártim imtixanlardan óz kúshim menen ótiw boldı.

Yarım jıllıq semestr baslandı. Birinshi mártebe imtixan tapsırıp atırman.

— Birinshi sorawdı aytıń, — dedi muǵallim.

Shabatuǵın attay suwlıqqa taslap turǵan adamǵa jırma, sawdıratıp ayttım da berdim.

— Ekinshi sorawǵa ótiń.

Bulda kewildegidey boldı.

— Úshinshi sorawdı baslań.

Úshinshi sorawdıń da túbelegin túsirdim.

— Boldı. Endi qosımsha bir soraw beremen, bilseń — bes, eger bilmey qalsań ókpeleme: —Sessiyanı tabıslı juwmaqlaw ushın ne islew kerek?

— Jaqsı tayarlanıw kerek.

— Taǵı?

Irasın aytsam, taǵı ne islew kerekligin bilmeytuǵın edim. Tubaladım da qaldım.

— Bar, tayarlanıp keliń, — dedi muǵallim knijkamdı aldıma atıp urıp.

Sırtqa shıǵıwım máttal, studentler qorshap aldı.

— Neǵıldıń?

— Jıǵıldım.

— Qalayınsha?

— Úsh sorawdı da aytıp berdim, biraq, qosımsha sorawǵa juwap bere almaǵan soń qoymadı.

— Ańsatı qosımsha soraw ǵoy, — desip atır hámmesi jabırlasıp, — Bizler bir sorawǵa da awzımızdı ashqanımız joq, biraq, qosımsha sorawdı tas qıldıq.

— Qanday edi sorawıńız?

— Ol soraw hámmege birdey.

Jigitlerdiń birewi áste knijkasın ashıp kórsetti. Onda beli búklenbegen bir-eki júzlik salıwlı tur edi.

— Bul ne?

— Endigi imtixannıń qosımsha sorawına.